Güzel ve bulutsuz bir günde gökyüzüne bakıldığında, Güneş tüm heybetiyle gökyüzünde durmaktadır.
Uzaktan tıpkı bir altın küreye benzeyen bu gök cismi, hem Dünya hem de Güneş sistemi için oldukça önemli bir yıldızdır. Canlı yaşamının devamından tutun, sağladığı enerjiye kadar birçok alanda gezegene ve insanlığa yarar sağlamaktadır.
Her yönden ilginç olan bu yıldız, her ne kadar birçok fayda sağlasada, bazen Dünyaya negatif etkiler de verebilirdir. Bu etkilerden biride şüphesiz güneş fırtınalarıdır. Güneş fırtınalarını basitçe açıklamak gerekirse, Güneşin yüzeyindeki anormal derecedeki patlamaların yol açtığı fırtınalar denilebilir. Ve bu fırtınalar gezegenimiz Dünyayı bazen görülebilir derecede etkileyebilmektedir. Bunun gözle görülebilir en büyük etkilerinden biri Carrington olayıdır.
Carrington olayı, 1859 yılında solar döngü 10 sırasında meydana gelmiş oldukça kuvvetli ve güçlü bir jeomanyetik Güneş fırtınasıdır. Bu fırtınanın Dünyaya çarpması sonucu 1-2 Eylül 1859 yılında, sadece güney kutbunda görülen Aurora ışıkları, kuzey yarım kürenin Karayiplerine kadar tüm Dünya’da görünebilir dereceye gelmiştir. Bazı bölgelerde o kadar parlak bir şekilde gözlemlenmiş ki insanlar sabah olduğunu sanmışlar. Küba hatta Hawaii’den bile gözlemlenen Aurora, oluşan fırtınanın tek etkisi değildir. Aynı zamanda bu olay, Avrupa ve Kuzey Amerika’daki tüm telgraf sistemlerinin çökmesine neden olmuştur. Öyle ki telgraf direklerinin bazıları kıvılcımlar saçarken bazı telgraf sistemleri çalışmayı bırakmış, bazıları ise elektrik kesilmesine rağmen mesaj alıp-iletmeye devam etmiştir. Günlük hayatı o kadar da çok etkilemesede Aurora ışıkları, olaya tanıklık edenler için muhteşem bir görsel şölen yarattığı söylenmektedir.
Tabii Güneş fırtınalarının tek görülebilir etkisi bu değildir. Soğuk Savaş döneminde de gerçekleşen bir Güneş fırtınası ile ABD Hava Kuvvetlerinin Füze Uyarı sistemlerinin aniden çalışmasını durdurmuştur. Aynı zamanda radar sistemlerini de etkileyerek ABD’nin kuzey yarım küredeki tüm radar sistemlerinin çalışmayı bırakmasına yol açmıştır. İlk başlarda bu, Sovyetler tarafından yapılan bir çeşit saldırı olduğu zannedilsede, kısa sürede yapılan araştırmalar ile buna sebep olan şeyin bir Güneş fırtınası olduğu anlaşılmıştır.
Güneş fırtınalarının Dünyamıza verdiği etkiler farklı şekillerde olmaktadır.
1) Manyetik Etkiler
Dünya’nın manyetik alanı gezegenimizdeki canlı yaşamı için oldukça büyük bir öneme sahiptir. Manyetik alan olmasaydı bir nevi Dünya’da olmazdı denilebilmektedir. Dünya’nın manyetik alanı, şimdiye kadar Güneş tarafından gelen radyasyon gibi zararlı etkilerden canlıları korumuştur. Her 11 yılda bir Güneşteki faaliyetler artmakta ve Güneş, solar döngü denilen bir döngüye girmektedir. Bu döngünün en aktif olduğu zamanlarda Güneş üzerinde patlamalar meydana gelmektedir. Bu patlamalar sonucu etrafa saçılan enerji parçacıkları, Dünya’nın manyetik alanına çarparak manyetik fırtınalar oluşur. Manyetik fırtınalar bir süre elektronik sistemlerin çalışmamasına neden olabilir.
2) Sağlık Etkileri
Güneşteki patlamalar ve fırtınalar sonucu Dünyaya yüksek enerjili parçacıklar gönderdiğinden bahsedilmişti. Bu tür parçacıklara maruz kalan insanlarda kanser vb. hastalık çeşitleri görülebilmektedir. Özellikle uçak ve uzay yolculuklarında bu tür etkenlere dikkat edilmeli uçuş planı yapılırken bu etkende göz önüne alınmalıdır. Ayrıca patlamalar sonucu ortaya saçılan radyasyonda insan sağlığına zararlıdır. Güneşteki fırtınaların aktif olduğu zamanlarda Güneşe bakılmamalı ve güneş ışınlarına uzun süre maruz kalınmaması önerilmektedir.
3) Atmosferik Etkiler
Güneş fırtınaları sonucu etrafa saçılan parçacık ve radyasyonlar atmosferde Aurora ışıklarının oluşmasını sağlar. Diğer yandan atmosferin ısınmasına da yol açmaktadır. Atmosferin gereğinden fazla ısınmasının da birçok zararlı ve ciddi etkileri bulunmaktadır.
4) Elektronik Cihazlara Etkileri
Tarihteki olaylardan da görüleceği gibi Güneş fırtınaları elektronik cihazlarda da büyük etki göstermektedir. Öncelikle bu fırtınalar, atmosferdeki uydulara zarar vermektedir. Bunun en gözle görülür örneği, 2003 yılında yaşanan Güneş patlaması sonucu Japon meteoroloji uydusunun hurdaya çıkmasıdır. Bunun dışında radar sistemlerine, iletişim sistemlerine, internet bağlantılarına, gps sinyallerine ve elektrik kesintilerine sebep olmaktadır.
