ABD Anayasa Mahkemesi Halkbank’ın temyiz başvurusunu değerlendirmeye başlarken, Anayasa Mahkemesi Yargıcı Kavanuagh'ın Erdoğan cümlesi dikkat çekti.
Anayasa Mahkemesi yargıçları dünkü oturumda taraflara, Halkbank davasının Türkiye ve ABD arasındaki görüşmelerde önceki yıllarda gündeme geldiğine ilişkin sorular yöneltirken, Halkbank konusunun Türkiye-ABD ilişkilerindeki yerine atıfta bulunan sorular yönelttikleri görüldü.
Değerlendirme sırasında Anayasa Mahkemesi Yargıcı Kavanuagh'ın konuya ilişkin “Haberler konunun Erdoğan’la görüşüldüğünü gösteriyor ve Türkiye’nin Dışişleri Bakanı bu hafta ABD’ye geliyor.” ifadelerini kullanması ise gündem oldu.
Yeniçağ haberine göre; Halkbank konusunun iki ülke arasında en üst düzey görüşmelerde gündeme gelmiş olduğunu belirten Kavanaugh, “Bu yüzden ABD’nin ulusal güvenliğini korumak ve bu konuları değerlendirmek üzere seçilen bir Başkan’ımız var. Başkan Trump döneminde süreç başladı ve Başkan Biden da aynı fikirde ve bu konu ABD ve Türkiye arasındaki müzakerelerde en üst düzeylerde gündeme geldi. Bu dava da belli ki görüşmelerin, İran’ın terörizmi desteklemesini engellenmesinin bir parçası” diye konuştu.
Yargıç Kavanaugh, “Bilemiyorum. Bütün bu değerlendirmeleri dengeleyecek ne uzmanlığımız var?” diye sorarken de “Haberler bu konunun Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüşüldüğünü gösteriyor ve Türkiye’nin Dışişleri Bakanı bu hafta ABD’ye geliyor. Bilemiyorum” ifadelerini kullandı.
Halkbank’ın avukatı Lisa Blatt'in de bu konuda ceza davasıyla bir karar alınmaması gerektiğini savunurken “Evet ama şunu biliyorum ki bu konuda Manhattan’daki 12 jürinin karar almasına izin vermemelisiniz. Jüriye gitmelerine ve yabancı egemen bir devleti yargılamalarına izin veriyorsunuz. İddianame böyle diyor. Türkiye hükümetinin bir suç işlediğini ve bunu devletin bir kolu aracılığıyla yaptığını söylüyor” sözleri dikkat çekti.
Yani Anayasa Mahkemesi’ndeki oturumda Halkbank’ı avukatları, itirazlarını dayandırdıkları Egemen Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası kapsamında, bankayı Türkiye devletinin bir enstrümanı olarak tanımlarken Anayasa Mahkemesi'nin liberal yargıçlarından Ketanji Brown Jackson oturumda bu konuda bir soruyu gündeme getirerek, "Bu koşullarda karşımızda yabancı bir şirket mi var yoksa iddia edildiği gibi bir devlet mi? Buna kim karar vermeli?" diye sordu.
Yargıç Jackson ise, "Bunun netleştirilmesi için dosyayı İkinci Daire’ye göndermemiz gerekmez mi?" derken yine Trump tarafından atanmış olan muhafazakar Yargıç Neil Gorsuch da duruşmada, Halkbank davası üzerinden federal bir kovuşturmaya izin verilmesinin başka yabancı devletlerin hedef alınmasının önünü açabileceği endişesini dile getirdi.
Bu arada hatırlanacağı üzere Halkbank ABD’de 1976’dan bu yana yürürlükte olan Egemen Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’na göre (FSIA) Amerika’da bir ceza mahkemesinde yargılanamayacağını iddia etmişti. Alt mahkeme bu tezi haksız bulunca Halkbank Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu.
Halkbank’ın temyiz başvurusunun değerlendirildiği bu ilk oturumda da bankayı temsil eden avukat Lisa Blatt, egemen bir devlet ya da ona bağlı bir vasıtaya yönelik hiçbir zaman cezai bir kovuşturmanın olmadığını söyleyerek, “Dünya yedi bin yıldır var ve hiçbir ülke bir başka ülkeyi yargılamadı” diyerek, dava gidişatında aslında bir sinyal verdi.
Halkbank’ın avukatı Lisa Blatt, Anayasa Mahkemesi’nin Halkbank’ın bu yasaya dayanarak yaptığı itirazını haksız bulması halinde bunun uluslararası ilişkiler ve diplomasi bakımından sonuçlarının olacağını iddia etti.
